Tổng đài hỗ trợ văn học: Gọi 1900.63.63.81 (văn ngắn, điểm cao)
3 Bài văn mẫu Cảm nhận của em về 12 câu thơ đầu trong đoạn trích Trao duyên
1. Mở bài:
– Giới thiệu về truyện Kiều và đoạn trích Trao duyên.– Giới thiệu 12 câu đầu đoạn trích.
2. Thân bài
– “Cậy” ở đây là cậy nhờ, là lời thỉnh cầu, trông mong được trợ giúp.– “Chịu” thể hiện tình cảm thiết tha, cầu xin em, đặt Thuý Vân vào tình thế khó lòng từ chối.– Hành động “lạy”, “thưa” phối hợp cùng lời nói của Kiều cho thấy được sự khéo léo, thật tâm của nàng khi nhờ cậy em.– “Mặc em” đựng lên là cả sự tin tưởng, phó mặc cho Vân, mong cầu Vân sẽ cùng chàng Kim kết lại keo loan bền chặt…(Còn tiếp)
>> Xem chi tiết Dàn ý Cảm nhận của em về 12 câu thơ đầu trong đoạn trích Trao duyên tại đây.
Truyện Kiều của Nguyễn Du là một trong những tuyệt tác nổi trội góp phần làm nên dung mạo, đánh dấu sự phát triển tới đỉnh cao của của văn học trung đại Việt Nam. Tác phẩm với 3254 câu thơ lục bát viết về thế cuộc chìm nổi của người con gái tài sắc nhưng bạc phận Thúy Kiều. Nhiều đoạn trích của thi phẩm được đưa vào chương trình SGK để dạy và học trong nhà trường, Trao duyên là một trong những đoạn trích tương tự. Trích đoạn đã tái tạo lại thảm kịch tình yêu đầy đớn đau Thúy Kiều, từ đó thể hiện sự trân trọng, đồng cảm của tác giả Nguyễn Du với tơ duyên dang dở và thế cuộc đầy sóng gió của nàng Kiều. Mười hai câu đầu đoạn trích đã thể hiện rõ điều đó.
Thúy Kiều và Kim Trọng tình cờ gặp nhau, họ đem lòng cảm mến và dành cho nhau tình cảm đặc biệt. Vượt qua những quy định của lễ giáo phong kiến, Kiều “xăm xăm băng lối vườn khuya một mình” để tới họp mặt, kết tóc thề nguyện cùng Kim Trọng. Tình yêu của họ là nhân duyên tiền định, vốn sẵn đẹp đẽ và có thể dài lâu, thế nhưng, phận đời trớ trêu, dòng người xô đẩy, Kiều đành ngậm ngùi quyết định “trao” lại mối duyên của mình cho Thuý Vân. Sau một đêm trắng suy nghĩ, Kiều đau xót nhờ cậy em:
“Cậy em em có chịu lời,Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa.”
“Cậy” ở đây là cậy nhờ, là lời thỉnh cầu, trông mong được trợ giúp. Từ “cậy” chứa đựng cả niềm hy vọng, tin tưởng của người nhờ vả vào người được nhờ. Từ “chịu” thể hiện sự thiết tha, Kiều như đang van nài, cầu xin em, đặt Thuý Vân vào tình thế khó lòng từ chối. Hành động “lạy”, “thưa” phối hợp cùng lời nói của Kiều cho thấy được sự khéo léo, thật tâm của nàng khi nhờ cậy em. Kiều là chị, Vân là em, lẽ thường thì chị chẳng lạy thưa em bao giờ nhưng trong tình cảnh này Kiều lại làm tương tự lại mang ý nghĩa vô cùng sâu sắc bởi lúc này Kiều đang là người nhờ vả, đang chịu ơn em. Nàng không muốn phụ tấm chân tình của Kim Trọng nhưng cũng hiểu rằng việc trao lại mối duyên dang dở sẽ mang tới sự khó xử, thiệt thòi cho Thúy Vân.
Tình yêu vốn là tình cảm thiêng liêng, khi yêu chẳng người nào muốn san sẻ tình yêu của mình cho người khác, thế nên hành động trao duyên của Thúy Kiều cũng không hề dễ dàng. Nàng mở lời cậy nhờ em, mong em nhận lời, nàng tâm sự cùng Vân:
“Giữa đường đứt gánh tương tưKeo loan chắp mối tơ thừa mặc emKể từ khi gặp chàng KimKhi ngày quạt ước khi đêm chén thề.”
Trong nỗi đau xót của tình yêu đứt gánh, keo loan ngỡ trăm năm vậy mà đành nhớ em “chắp mối”. Hai tiếng “mặc em” đựng lên là cả sự tin tưởng, phó mặc cho Vân, mong cầu Vân sẽ cùng chàng Kim kết lại keo loan bền chặt ấy. Trong nỗi đau chia sẻ tình yêu, bao kỉ niệm tươi đẹp của khoảng thời gian hạnh phúc ùa về trong tâm trí. Điệp từ “khi” phối hợp với những cụm động từ “gặp chàng Kim”, “quạt ước”, “chén thề” cho thấy tình yêu bền chặt, thắm thiết của Kiều- Kim. Nhưng hiện thực phũ phàng, trêu ngươii, tình yêu đành dang dở vì sóng gió ập tới với gia đình nàng. Kiều đớn đau bởi tình yêu tan vỡ, thân phận trớ trêu:
“Sự đâu sóng gió bất kìHiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai”
Để trọn đạo làm con, Kiều buộc phải bán mình chuộc cha và em, giữ gìn ấm êm gia đình. Giữa chữ tình và chữ hiếu, Kiều chọn lựa chữ hiếu bởi công lao dưỡng dục nghìn nặng trăm sâu, Kiều nào thể dứt bỏ. Nàng không đành lòng lựa chọn lựa hạnh phúc riêng mà quay lưng với biến cố của gia đình. Bởi vậy mà nàng đớn đau khôn nguôi, tình yêu đẹp đẽ vừa chớm nở đây thôi lại vội vàng vỡ tan, trai tim nàng như rỉ máu vì tình yêu tan vỡ, xót xa, đớn đau vô cùng. Cậy nhờ Vân thay mình trả nghĩa cho Kim Trọng cũng là để lòng nàng được vơi chút bận tâm khi đang trong nỗi tự ti của một kẻ phụ tình. nồng nhiệt thuyết phục Vân, nàng mong em gái mình có thể hiểu và chấp nhận lời thỉnh cầu, dẫu biết điều đó thật khó cho Vân:
“Ngày xuân em hãy còn dàiXót tình máu mủ thay lời nước nonChị dù thịt nát xương mònNgậm cười cửu nguyên hãy còn thơm lây”
Bằng sự thông minh, suy nghĩ thấu đáo của mình, Kiều đã khéo léo đưa ra ba lý lẽ để thuyết phục Vân. Trước hết là Vân có thanh xuân, Vân còn trẻ, Vân sẽ có thời gian để cùng Kim Trọng tìm hiểu mà kết tóc se duyên trong đoạn thế cuộc còn lại. Hơn nữa, Kiều và Vân lại là chị em ruột thịt, Vân nào có thể đành lòng nhìn chị khổ đau, dằn vặt trong tự ti tội lỗi phụ tình tình yêu. Cuối cùng, nàng nói về cái chết của bản thân, một niềm vui tìm thấy trong nỗi đau của cái chết “Ngậm cười cửu nguyên hãy còn thơm lây”, nếu như được Vân chấp thuận thì dù có phải chết, Kiều cũng an lòng mà nhắm mắt nhắm mũi. Từng lời lẽ của Thuý Kiều thốt ra đều hợp lẽ, hợp tình, Kiều dằn lòng gặm nhấm nỗi đau thương, chịu thua thiệt về bản thân mình, chỉ mong Vân giúp mình cùng Kim Trọng kết duyên để bù đắp cho người mình thương. tự ti tội lỗi nhường như đang phong toả lấy tâm trí và trái tim nhỏ bé nơi Kiều. Lời nhờ cậy và thuyết phục Vân của Thuý Kiều thật cảm động, thật tâm , tha thiết biết bao.
Bằng 12 câu thơ lục bát cùng cách sử dụng ngôn từ tinh tế, chọn lựa lọc, Nguyễn Du đã khắc hoạ thành công thảm kịch tình yêu và tâm trạng đớn đau của Thuý Kiều trong cơn nguy nan của số phận.
2. Cảm nhận của em về 12 câu thơ đầu trong đoạn trích Trao duyên, mẫu số 2 (Chuẩn)
Truyện Kiều trong nền văn học trung đại cũng như trong cả nền văn học Việt Nam được xem là một tuyệt tác văn học có rất nhiều trị giá. Làm nên trị giá của truyện không chỉ bởi nghệ thuật đặc sắc mà còn bởi nội dung có rất nhiều nét tiến bộ, được xem là bước đi vượt bậc sắp hai trăm năm của Nguyễn Du trong giới văn nhân nho sĩ thời bấy giờ. Với nhân vật trung tâm là nàng Thúy Kiều tài sắc vẹn toàn cùng với thế cuộc 15 năm sóng gió vô định của nàng, Nguyễn Du đã lột tả được những hiện thực tàn nhẫn, thối nát của xã hội phong kiến, đồng thời thể hiện những trị giá nhân đạo sâu sắc khi coi trọng đề cao vẻ đẹp của con người, xót thương cho những số phận nhiều đớn đau, xấu số, được biệt là người phụ nữ trong xã hội cũ. Đoạn trích Trao duyên là một trong những đoạn trích đặc sắc của Truyện Kiều, ở 12 câu đầu tác giả đã nêu bật được vẻ đẹp sắc sảo, thông minh vốn sẵn tính trời của Thúy Kiều, cũng như cách nàng mạnh mẽ chống chọi với đợt sóng gió trước tiên trong thế cuộc.
“Cậy em em có chịu lờiNgồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưaGiữa đường đứt gánh tương tưKeo loan chắp mối tơ thừa mặc emKể từ khi gặp chàng Kim ,Khi ngày quạt ước, khi đêm chén thề.Sự đâu sóng gió bất kỳ,Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai?Ngày xuân em hãy còn dài,Xót tình máu mủ, thay lời nước non.Chị dù thịt nát xương mòn,Ngậm cười cửu nguyên hãy còn thơm lây”
Thúy Kiều quả là một nhân vật nữ có rất nhiều xấu số trong thế cuộc, những thảm kịch của nàng hầu như bao gồm tất cả những nỗi đau mà người phụ nữ trong xã hội cũ phải gánh chịu. Từ nỗi đau thân phận bọt bèo không nổi tiếng nói, bị cường quyền chèn lấn dẫn tới nhà tan cửa nát tới nỗi đau bán thân làm lẽ cho người, chịu cảnh chồng chung, rồi nỗi đau ly biệt với người mình yêu thương, buộc phải từ bỏ tình yêu vì chữ hiếu, cho tới cuối cùng là nỗi đau bị sỉ nhục, giày đạp ở chốn phong trần, thanh y hai lượt thanh lâu hai lần đầy tủi nhục. Kiều có một xuất phát điểm cao, con nhà giàu có, sống trong nhung lụa ngọc ngà lại có một tình yêu đẹp với Kim Trọng.
Vốn mọi sự đang diễn ra êm đềm thì bất thần gia biến xảy tới, cha và em của Thúy Kiều bị vu vạ rồi tống giam, tất cả tài sản đều bị tịch thu. Đối diện với biến cố lớn như thế, Kiều không còn cách nào khác chỉ đành nhờ người mối mai bán mình, để kiếm tiền cứu cha và em, đồng thời bội ước với Kim Trọng. Sau khi đã khắc phục xong chuyện nhà, cha và em được cứu, Kiều mới quay lại nhìn về tình yêu dang dở của mình. Nhớ tới Kim Trọng, Kiều lại càng thống khổ và dằn vặt trong suy nghĩ vì nghĩ bản thân đã làm chuyện có lỗi với người yêu. Trong lúc ấy nàng nồng nhiệt suy nghĩ chuyện tạ lỗi, cũng như bù đắp cho chàng Kim, để trả món nợ duyên tình gãy gánh, cuối cùng nàng mới nghĩ ra một cách là nhờ Thúy Vân thay mình kết duyên với Kim Trọng, nhờ em gái giúp mình săn sóc đỡ đần chàng Kim một đời. Tuy nhiên việc gán ghép, tình chị duyên em ấy không phải là dễ mở lời, đặc biệt khi Thúy Vân còn quá nhỏ để hiểu hết những nỗi thống khổ, dằn vặt trong lòng Kiều. Biết vậy Thúy Kiều đã gọi em gái tới và lựa lời nhờ cậy rằng:
“Cậy em em có chịu lờiNgồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa”
Kiều rất khéo léo khi sử dụng hai chữ “cậy” và “chịu”, “cậy” mang nghĩa nhờ cậy, thể hiện tấm lòng tha thiết, mong đợi được trợ giúp, sắp như là khẩn khoản xin Vân nhận lời. Trong lúc đó “chịu” lại ngầm thể hiện sự khó khăn của việc trao duyên cho Vân, cũng như chuyện Vân đồng ý là không dễ dàng, bộc lộ sự thấu hiểu và khó xử của Thúy Kiều khi phải mở lời cậy nhờ em gái. Tiếp tới hành động bảo em gái ngồi lên ghế sau đó cúi lạy lại cũng là một cử chỉ tinh tế, Kiều làm vậy không chỉ muốn đưa Thúy Vân vào thế không thể từ chối lời chị mà còn đãi đằng tấm lòng thành của nàng trước Thúy Vân, rằng bản thân đã nợ em gái một lần ân tình mà cả đời cũng không thể trả, chỉ mong rằng sau lần vái lạy, mong Vân hãy nể tình ruột thịt mà đồng ý trợ giúp.
Thấy những hành động trọng thể, khác thường của chị, bản thân Thúy Vân dù chưa hiểu chuyện gì thế nhưng mặc nhiên là nàng khó có thể mở lời từ chối, bởi lẽ Kiều nhường như là đang ngầm cầu xin Thúy Vân trợ giúp, lấy thân phận của người chịu ơn nói với em gái. Sau đó nữa Kiều đã thẳng thắn nói với Vân”
“Giữa đường đứt gánh tương tưKeo loan chắp mối tơ thừa mặc em”
Giọng điệu quyết đoán, mạnh mẽ khẳng định mối duyên với Kim Trọng đã “đứt gánh”, mong rằng từ nay Vân sẽ thay mình “chắp mối” duyên tình dang dở. Kiều cũng thấu hiểu nỗi băn khoăn và khó xử của Thúy Vân, nàng lại ôn tồn, lặng lẽ kể lại câu chuyện tình yêu tốt đẹp của mình với chàng Kim:
“Kể từ khi gặp chàng KimKhi ngày quạt ước khi đêm chén thề”,
Câu thơ bộc lộ tình yêu sâu sắc, lời hứa thề ước định chung thân, mối nhân duyên tốt đẹp chỉ chờ ngày đơm hoa kết trái. Thế nhưng đớn đau thay “Sự đâu sóng gió bất kỳ/Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai?”. Đứng giữa chữ hiếu và chữ tình Kiều đành chọn lựa gia đình, chọn lựa bội ước, từ bỏ tình yêu để cứu cha và em, dù đau xót nhưng Kiều cũng không thể làm khác. Nói tới đây, phận là em, là con trong gia đình hẳn Thúy Vân lại càng thấu hiểu và thông cảm cho những nỗi khổ tâm của chị mình, có nhẽ lòng nàng cũng dần xuôi theo ý định của Thúy Kiều. Nhưng Kiều không ngừng lại ở đó, nàng cũng bộc lộ tấm lòng thông cảm cho Thúy Vân, khi thấy em phải thay mình lấy Kim Trọng, một người mà cô không thương, phải gắn bó cả thế cuộc mà không nắm chắc được hạnh phúc điều ấy được thể hiện trong câu nói của Thúy Kiều rằng “Ngày xuân em hãy còn dài”. Ý chỉ Thúy Vân thế cuộc tươi đẹp hãy còn đang chờ ở phía trước, mặc dù có thể khởi đầu này không phải là khởi đầu mà nàng hoàn toàn mong đợi, thế nhưng ít ra có nhẽ nàng vẫn được một tí bình yên. Câu thơ cũng thể hiện nỗi động lòng xót xa của Kiều khi đối diện với thực tế, khi phải trao duyên cho em gái, tuổi xuân của Vân còn dài, vậy của nàng đời nào ngắn, ấy thế nhưng cuối cùng nàng vẫn phải chịu xấu số, phải rời xa quê hương, chịu cảnh làm thiếp thất, nói không đau, không sầu khổ thìa là nói láo. Trong nỗi đớn đau, dằn vặt ấy Kiều tiếp tục thủ thỉ từng lời với Thúy Vân:
“Xót tình máu mủ thay lời nước nonChị dù thịt nát xương mònNgậm cười cửu nguyên hãy còn thơm lây”
Câu thơ là những lời khẩn khoản, thiết tha nhất mà Kiều dành cho em gái, cũng là giải pháp hữu hiệu cuối cùng để khiến Thúy Vân mềm lòng đồng ý lấy Kim Trọng. Kiều đã khéo léo đánh vào tâm lý của em gái, khi đề cập tới tình chị em ruột thịt, mong em gái thương xót mình mệnh khổ. Không chỉ thế lời Kiều người nào oán, thê lương, càng đem tới hiệu ứng nhường như ấy là lần cuối cùng Kiều nhờ vả Thúy Vân. Mà chỉ khi hoàn thành chuyện này, thì lòng nàng mới thôi day dứt, mới có thể yên tâm rời đi, cho dù “thịt nát xương mòn” hay về nơi cửu nguyên Kiều cũng chấp nhận. Chỉ mong rằng có thể trả hết nợ ân tình thế gian, trước là cha mẹ, sau là người yêu mà Vân là người duy nhất Kiều có thể tin tưởng và nhờ cậy chuyện trọng đại như này. Cũng hy vọng rằng chàng Kim Trọng một khi quay lại, không tìm thấy nàng thì cũng bớt đi phần thống khổ, mà có thể khởi đầu cuộc sống mới với Thúy Vân, một đời hạnh phúc trạch êm.
Mười hai câu đầu của đoạn trích Trao duyên đã bộc lộ rõ tính cách, cũng như sự thông minh, quyết đoán, khéo léo và mạnh mẽ của Thúy Kiều trong công cuộc thuyết phục trao duyên cho em gái, trả món nợ ân tình với Kim Trọng. Đồng thời cũng bộc lộ những nỗi thống khổ, dằn vặt sâu sắc của nàng khi bên này vừa từ bỏ tình yêu, chấp nhận bán thân làm lẽ để cứu cha, thì ngay sau đó lại phải nhọc lòng suy nghĩ việc bù đắp, tạ lỗi với chàng Kim, vẻ đẹp tư cách đáng quý, sống có tình có nghĩa trước sau của Thúy Kiều, xứng với cái danh tài sắc vẹn toàn của nàng.
3. Cảm nhận của em về 12 câu thơ đầu trong đoạn trích Trao duyên, mẫu số 3 (Chuẩn)
Truyện Kiều là một thiên trường thi bất hủ của văn học Việt Nam, được viết bởi danh nhân văn hoá Nguyễn Du. Tác phẩm xoay quanh tấn bi thảm kịch thế cuộc của Thúy Kiều- một người con gái sắc nhưng bạc phận. Đoạn trích Trao duyên có thể xem là đoạn tuyệt bút của tác giả trong việc diễn tả nỗi đau của Kiều khi rơi vào thảm kịch tình yêu tan vỡ. Mười hai câu đầu bài thơ là cảnh Kiều nhờ em gái mình nối duyên cùng Kim Trọng.
Kiều đang trong độ tuổi xuân xanh, nàng có mối tình đẹp đẽ với Chàng Kim nhưng sóng gió bất thần ập tới, gia đình nàng gặp biến cố do bị vu vạ. Để cứu cha và em khỏi chốn ngục tù tăm tối, Kiều buộc phải chấp nhận bán mình. Trọn chữ hiếu nhưng phụ chữ tình, để đáp đền nghĩa Kim Trọng, sau bao suy nghĩ, đấu tranh tâm lý suốt đêm dài, Kiều ngậm ngùi cậy nhờ em thay mình trả nghĩa chàng Kim.
“Cậy em, em có chịu lời,Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa.
Thuý Kiều nhờ em gái thay mình tiếp nối đoạn duyên dang dở với Kim Trọng-một người mà trước đó Vân chưa thực sự biết. Là một người tinh tế, hơn người nào hết Kiều hiểu với Vân đây là lời đề nghị có phần đột ngột, bởi việc kết duyên là chuyện hệ trọng của cả một người, liệu có mấy người nào dám đánh đổi hạnh phúc đời mình để gắn bó với một người xa lạ. Vì vậy mà lời Kiều vừa tha thiết, vừa như trông cậy nài ép. Hai tiếng “cậy em” mang trong đó cả niềm trông mong, tin tưởng của Kiều dành cho Vân, đó không phải là “nhờ” mà là “cậy” để thể hiện sắc thái mong cầu, có phần nài ép em của Kiều, hy vọng Vân có thể nghe mình mà chấp nhận. Chữ “chịu lời” được đặt tương ứng với chữ “cậy” đầu câu phối hợp cùng chữ “có” khiến câu trở nên cô đọng hơn, ý thơ vừa có vẻ như ướm hỏi lại vừa có vẻ như nài ép.
Hành động “lạy”, “thưa” của Kiều với Thuý Vân cũng thật bất thần, bởi lẽ thường có người nào chị lại đi lạy, thưa em bao giờ, đặc biệt là trong xã hội cũ với những lễ giáo đầy nghiêm khắc. Nhưng nếu như đặt trong hoàn cảnh thực tế của Kiều lúc bấy giờ ta dễ dàng có thể hiểu hành động tưởng nghe đâu vô lý ấy, bởi Kiều đang trong cảnh cậy nhờ, đang là người chịu ơn em gái mình. Kiều đã hạ mình xuống, đặt bản thân ở vị trí thấp hơn để đãi đằng tấm lòng tha thiết của mình, đồng thời cũng mong Vân có thể chuẩn bị tâm lý để đón nhận việc hệ trọng mà Kiều sắp nói:
“Giữa đường đứt gánh tương tư,Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em.”
Mối duyên với chàng Kim, Kiều từng ngỡ sẽ lâu bền, hạnh phúc, nào ngờ “đứt gánh”. “Gánh tương tư” sâu nặng đành ngậm ngùi bỏ dở trên trục đường hạnh phúc lứa đôi. “Giữa đường đứt gánh”- cụm từ mang sắc thái chia phôi được tác giả đặt đầu câu càng nhấn mạnh nỗi đau, sự đau xót tột cùng của Kiều, còn điều gì đớn đau hơn khi mối tình được keo loan chắp mối mới vừa chớm hạnh phúc lại chịu cảnh chia lìa đôi ngả. Kiều thương chính mình một, đau xót cho Kim Trọng mười thì càng day dứt khi buộc phải để Vân chắp “mối tơ thừa” của mình. Hai từ “mặc em” được tác giả sử dụng thật tinh tế như một sự uỷ thác trách nhiệm của Kiều dành cho Vân trong niềm tin tưởng tuyệt đối, ngoài Vân ra, chẳng người nào có thể giúp Kiều, chẳng người nào đủ tin tưởng để Kiều có thể phó thác, cậy nhờ lúc này cả.
“Kể từ khi gặp chàng KimKhi ngày hứa ước khi đêm chén thề”Sự đâu sóng gió bất kìHiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai”
Điệp từ “khi” được sử dụng làm sống lại những kỉ niệm tình yêu đầy đẹp đẽ theo dòng kí ức của Kiều khi tâm sự với em. Đó là đêm thề nguyền thiêng liêng, Kiều cùng Kim hứa ước như định duyên trăm năm. Đó là kể từ ngày gặp chàng Kim, Kiều có được hạnh phúc đầy yêu thương. Nhưng sự đời không lường trước, “sóng gió” tới với gia đình khiến Kiều không còn sự lựa chọn lựa nào tốt hơn là trọn đạo làm con. Đứng giữa “hiếu”- “tình” – “duyên”- “nghĩa” Kiều muốn tất cả đều được vẹn tròn nên cần có em san sẻ, trợ giúp. Cha và em trở về bình an, gia đình tạm yên ổn, giờ Kiều không thể tới được với Kim, Kiều khổ đau ra sao cũng tự mình chịu đựng, nhưng nàng không đành lòng để Kim phải lở dở trong tình cảnh “đứt gánh” nên mong Vân thay mình viết thay chữ “tình”dang dở.
“Ngày xuân em hãy còn dàiXót tình máu mủ thay lời nước non
Để thuyết phục em, Kiều tiếp tục đã đưa ra những lí lẽ đầy thấu đáo. Về lý, cả Kiều và Vân đều mang phận làm con, đều có trách nhiệm trả nghĩa cho cha mẹ. Hơn thế nữa, “ngày xuân” của Vân vẫn “còn dài”, Vân còn có tuổi xanh, có nhan sắc, có tự do, có thời gian để có thời cơ thấu hiểu, rút ngắn khoảng cách với Kim Trọng. Mặt khác, Vân và Kiều còn là chị em ruột thịt, phận chung máu mủ nào Vân nào có thể không động lòng, thương cảm trước nỗi đớn đau của chị mình.
“Chị dù thịt nát xương mònNgậm cười cửu nguyên hãy còn thơm lây”
Thành ngữ “thịt nát xương mòn”, “ngậm cười cửu nguyên” được sử dụng đầy khéo léo để thể hiện sự cam lòng của Kiều trước tình cảm của Vân khi chấp nhận lời nhờ cậy đồng thời cũng là một dự cảm về tương lai mịt mù của Kiều. Được Vân chấp thuận, Kiều bớt đi phần nào nỗi băn khoăn, tự ti tội lỗi với chàng Kim, bởi vậy mà dẫu có ở chốn suối vàng vẫn mỉm cười thảnh thơi. Lời lẽ của Kiều như một di nguyện cuối đời khiến Vân không khỏi không lay động tâm tư, xúc động với nỗi niềm của chị để cùng san sẻ mà gánh vác trách nhiệm.
Mười hai câu thơ đầu đoạn Trao duyên đã mở ra nhiều xúc cảm trong lòng mỗi người đọc. Qua từng lời thơ, ta càng cảm phục tấm chân tình của Kiều, một người con gái rất mực yêu gia đình và trân trọng người mình yêu. Ta càng xót xa, thương cảm cho nỗi thảm kịch mà Kiều phải gánh chịu khi đang tuổi xuân thì. Ta cũng càng yêu mến thêm hồn thơ Nguyễn Du với ngòi bút đầy tài năng và tấm lòng rộng mở, nhạy cảm trước những số phận xấu số, bi thương trong xã hội. Đoạn thơ khép lại còn gửi gắm tới người đọc một quan niệm đẹp trong tình yêu: “Yêu không phải chỉ vì mình mà còn vì hạnh phúc của người mình yêu”.
4. Cảm nhận của em về 12 câu thơ đầu trong đoạn trích Trao duyên, mẫu số 4 (Chuẩn)
Truyện Kiều là tuyệt tác thơ bằng chữ Nôm của thi hào Nguyễn Du. Tác phẩm kể về thế cuộc và số phận của Thúy Kiều, người con gái tài sắc nhưng lại có số phận truân chuyên, xấu số. Thúy Kiều từng là một tiểu thư khuê những với cuộc sống “êm đềm trướng rủ màn che”, nàng cũng có một tình yêu thật đẹp với chàng thư sinh Kim Trọng. Tuy nhiên biến cố ập tới bất thần, để cứu cha và em, Kiều đã bán mình cứu cha, làm tròn chữ hiếu của một người con, bỏ lỡ mối lương duyên với Kim Trọng. Để hiếu tình vẹn tròn, Thúy Kiều đã quyết định tơ duyên với Kim Trọng cho em gái mình là Thuý Vân. Bối cảnh và tâm trạng Thúy Kiều khi trao duyên được thể hiện rõ nét qua 12 câu thơ đầu đoạn trích Trao duyên.
Mười hai câu thơ đầu của đoạn trích Trao duyên chứa chan những lý lẽ, sự thực tâm và cả niềm đau xót vô bờ của Thuý Kiều khi phải trao đi mối tình đầu sâu nặng của mình. Thế nên, khi mở đầu câu chuyện, mở đầu đoạn trích, quang cảnh hiện lên thật não nùng làm sao:
“Cậy em em có chịu lờiNgồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa”
Là một người chị trong nhà, vậy mà Thuý Kiều lại sử dụng những lời lẽ hết sức kính cẩn, hết sức thận trọng với em giá mình, nào là “cậy”, nào là “chịu lời”! vì sao Kiều lại sử dụng những từ ngữ hết sức thành kình như thế? “Cậy” tức là nhờ vả, thế nhưng Kiều không nói là nhờ em mà là “cậy em”. Lời thơ mang âm điệu nặng nề, mang cả sự gửi gắm đầy trân trọng của nàng dành cho em gái, gợi lên cả sự day dứt, đau xót khôn nguôi đang âm ỉ cháy trong lòng nàng. Chỉ một chữ “cậy” ấy mà chứa chan bao sự mong đợi, hy vọng tha thiết của Kiều. “Cậy” em như thế, không biết em có “chịu lời” hay chăng? Từ “chịu” ở đây mang tức là nhận lời, thế nhưng Kiều lại sử dụng từ “chịu” để đưa Thúy Vân vào thế khó, bắt buộc phải nhận lời, không thể từ chối. Âm điệu tiếng thơ mang trong đó sự van xin, nài nỉ, thúc ép Thuý Vân phải nhận lời. Nguyễn Du đã để Kiều lên tiếng bằng những lời thơ thật day dứt, thật thiết tha, thúc ép Thuý Vân vào thế khó xử mà phải nhận lời.
Càng thất thường hơn khi Kiều hạ thấp vai vế của mình, để em gái ngồi lên ghế còn mình thì “lạy, thưa”. Hành động “lạy, thưa” vốn là hành động dành cho những bậc bề trên tôn kính, nhưng ở đây, Kiều lại sử dụng cho em mình, thật là thất thường, thật là khó hiểu! Thế nhưng điều đó không hề khó hiểu khi Kiều đang nhờ vả một việc lớn, liên quan tới hạnh phúc cả đời của em gái mình. Thái độ đó còn tạo nên một sự trang nghiêm, thiêng liêng đối với sự việc mà Kiều đang muốn cậy.
Thúy Kiều là người con gái thông minh, sắc sảo, điều này được thể hiện rõ nét qua lời nói và hành động nhờ cậy của nàng với Thúy Vân. Cách nói của Kiều mang đầy sự kính cẩn đối với một người có ơn với mình khiến cho người đó không thể từ chối. Đồng thời, với cách sử dụng từ ngữ hết sức tài năng, Nguyễn Du còn khiến cho người đọc như cảm nhận được một nỗi đau xót vô bờ đằng sau mỗi lời nói và cử chỉ của Kiều.
Sau khi đưa ra lời cậy nhờ em gái, Kiều mới mở lời với Thuý Vân lý lẽ trao duyên của mình. Nàng nói:
“Giữa đường đứt gánh tương tưKeo loan chắp mối tơ thừa mặc em”
Kiều đưa ra lý do đã khiến nàng phải làm tương tự, đó là vì chữ hiếu. “Đứt gánh tương tư” đây là thành ngữ chỉ sự dang dở trong tình yêu, và ở đây là tình yêu giữa Kiều và Kim Trọng, Kiều đang muốn giãi bày hoàn cảnh của mình cho em gái hiểu, nàng vì cha, vì em mà phải bán mình, làm “đứt gánh” mối duyên cùng chàng Kim Trọng. Vậy nên, nàng muốn Thuý Vân “chắp mối tơ thừa” để thay nàng trả duyên cho chàng Kim. Từ “mặc” ở đây không phải mặc kệ mà là phó mặc, là uỷ thác. Kiều hiểu rằng chấp nhận chuyện này sẽ khiến em gái nàng thiệt thòi bởi giữa Thuý Vân và Kim Trong chưa hề có tình yêu. Những lời thơ thống thiết chứa đựng nỗi đớn đau xé lòng của Thuý Kiều, nỗi quằn quại đang dằn xé tâm tư nàng. Thế nhưng, những lời nói ấy lại chính là những lời thuyết phục nhất, khéo léo nhất để khiến Vân hiểu, đồng lòng với Kiều mà nhận lấy trách nhiệm nặng nề này.
Nhắc tới tình yêu của mình, Kiều lại tưởng nhớ lại những kỉ niệm, những lời thề nguyền của người yêu. Những hình ảnh “quạt ước”, “chén thề” làm ùa về trong tâm trí nàng những cảnh sắc của đêm thề nguyền dưới trăng, của tình yêu rét mướt và hạnh phúc với Kim Trọng.
“Kể từ khi gặp chàng KimKhi ngày quạt ước khi đêm chén thề”
Thế nhưng, tai hoạ ập tới khiến nàng buộc phải lựa chọn lựa giữa hiếu và tình. Và nàng đã chọn lựa chữ hiếu. Tình yêu đầu càng đẹp càng khiến trái tim nàng đớn đau khôn nguôi. Chữ hiếu chữ tình không thể “hai bề vẹn hai” nên nỗi đau đó khiến nàng khổ sở, khiến nàng ngày đêm dằn vặt trong đau xót. Kiều bộc bạch hết với Thuý Vân vừa là để giải thoát cho lòng mình vừa muốn Vân hiểu được tình cảnh ngang trái của mình để giúp nàng thực hiện mối duyên đó.
“Sự đâu sóng gió bất kỳHiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai”
Những lời nói gan ruột của Kiều cứ thốt lên trong sự đau xót, trong sự dằn vặt. Kiều muốn Vân nhận lời mình, muốn Vân thay mình trả nghĩa cho Kim Trọng, vì nàng biết, sự ra đi lần này của nàng không biết bao lâu mới có thể gặp lại. Nàng nhắc tới tuổi xanh của Vân, nhắc tới tình chị em ruột thịt:
“Ngày xuân em hãy còn dàiXót tình máu mủ thay lời nước non”
Tương lai Vân còn ở phía trước, tuổi xanh còn tràn trề, hơn thế, tình máu mủ ruột thịt tồn tại, em hãy nhận lời trả duyên giúp chị. Mong rằng em sẽ niệm tình thân đó mà nhận lời thay chị thực hiện lời thề “nước non” đó cùng chàng. Những lời Kiều nói ra vừa đượm nỗi đau xót vừa đầy thuyết phục khiến Vân khó lòng có thể từ chối.
Kiều biết rằng, có thể sự ra đi lần này sẽ không thể trở lại, cái “chết” có thể diễn ra bất cứ lúc nào, vậy nên, nàng đã đem điều đó làm lý do để thuyết phục Vân:
“Chị dù thịt nát xương mònNgậm cười cửu nguyên hãy còn thơm lây”
Đối với Kiều, lời hứa lời thề với Kim Trọng, việc trả nghĩa cho chàng còn quan trọng hơn cái chết của nàng. Chính vì vậy, kể cả khi chết đi, trong thâm tâm nàng vẫn mong trả được mối duyên với Kim Trọng. Và nếu như điều ấy đã được thực hiện, thì nàng cũng toại nguyện mà “ngậm cười” nơi “cửu nguyên” mà cảm kích Thuý Vân đã trợ giúp mình. Câu thơ nặng nề như một lời trăn trối, như tâm nguyện của một người sắp chết, điều đó khiến lời khước từ của Thuý Vân càng khó có thể nói ra.
Những lời nói của Thuý Kiều khi trao duyên thật thuyết phục, thấu tình đạt lý khiến cho người em như Thuý Vân khó lòng từ chối. Từng câu thơ là từng nỗi lòng của Kiều được bộc bạch một cách khéo léo, thông minh, chứa đựng niềm đau xót vô bờ khi phải rời xa tình yêu đầu còn đang mặn nồng hạnh phúc và còn chứa đựng đức hi sinh cao cả của Kiều vì chữ hiếu, vì gia đình nữa.
Về nghệ thuật, tài năng của Nguyễn Du được thể hiện rõ qua những sử dụng tiếng nói hết sức đặc sắc và tinh tế. Mỗi từ ngữ đều được ông chọn lựa lựa kỹ lưỡng tạo nên một lời thuyết phục hết sức khéo léo và thông minh của Kiều. Đồng thời Nguyễn Du cũng sử dụng một số thành ngữ cũng như hình ảnh ẩn dụ để gợi nên sự hoàn cảnh cũng như niềm day dứt trong lòng Kiều. tiết điệu thơ rất nhẹ nhõm, chứa đựng đầy xúc cảm, sư thống thiết, dằn vặt.
Mười hai câu đầu trong đoạn trích Trao duyên là những cậy nhờ, gửi gắm trả tình nghĩa cho Kim Trọng đầy thật tâm của Kiều cho em gái về mối tình đầu sâu đậm của mình. Vì những thói quen, những chế độ quan quyền đã gián tiếp đẩy Kiều rời xa tình yêu của mình. từ đó, chúng ta thấy hiện thực xã hội phong kiến chuyên quyền thối nát, đẩy con người ta vào bước đường cùng đầy thống khổ, thiệt thòi đặc biệt là người phụ nữ.
5. Cảm nhận về 12 câu thơ đầu trong đoạn trích Trao duyên, mẫu số 5 (Chuẩn)
Nhắc tới đại thi hào dân tộc Nguyễn Du chúng ta không thể không nhắc tới tác phẩm “Truyện Kiều”. Đây là tác phẩm mà Nguyễn Du đã thể hiện được niềm thông cảm, thương xót với số phận “hồng nhan bạc phận”. thế cuộc của Thúy Kiều gặp nhiều sóng gió, trắc trở. Mười hai câu thơ đầu của đoạn trích “Trao duyên” là sự mở đầu cho những tai ương mà nàng gặp phải.
Để có tiền chuộc cha và em, Thúy Kiều đã quyết định bán mình cho Mã Giám Sinh. Quyết định ấy khiến nàng vô cùng đớn đau khi mối tình với Kim Trọng bị dang dở. Để không phụ lòng người mình yêu, nàng đã trao duyên lại cho người em gái Thúy Vân để cô thay mình nối duyên với chàng Kim:
“Cậy em em có chịu lờiNgồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa”
Ngay từ câu thơ mở đầu, người đọc đã cảm nhận được sự trọng thể trong lời nói và hành động của Thúy Kiều. Phải chăng việc trao duyên là việc hệ trọng, khó nói nên cách thức trao duyên cũng trịnh trọng và khác lạ hơn bởi thông thường người ta chỉ trao những đồ vật chứ không có người nào lại trao đi một thứ khó xác định, khó nắm bắt như trao duyên.
Cảm nhận về 12 câu thơ đầu trong Trao duyên để thấy được hoàn cảnh và tâm trạng Kiều khi trao duyên
Đại thi hào Nguyễn Du (1765-· 1820) tên tự là Tố Như là một thiên tài văn học, niềm tự hào của dân tộc Việt Nam. Tên tuổi của Nguyễn Du gắn liền với “Truyện Kiều”, một trong những tác phẩm nổi tiếng trong sự nghiệp sáng tác của ông. Được viết dựa trên cốt truyện của “Kim Vân Kiều truyện”, “Truyện Kiều” phản ảnh sinh động xã hội thời đại của tác giả, một xã hội mục nát bất công, nhẫn tâm thúc ép nhân dân vào bước đường cùng. Tuy chỉ là một đoạn trích ngắn từ “Truyện Kiều”, song “Trao duyên” vẫn thể hiện đầy đủ chủ đề của tác phẩm. Sống trong thời đại mà con người bị đồng tiền làm băng hoại đạo đức, nhân vật chính Thúy Kiều bị ép phải bán mình cho Mã Giám Sinh để chuộc cha và em trai, phải từ bỏ tình cảm của mình với Kim Trọng, trao lại duyên tình dang dở ấy cho Thúy Vân dù trong lòng có bao nỗi đau xót. Điều đó được khắc họa rõ nét trong 12 câu thơ đầu của đoạn trích “Trao duyên”:
“Cậy em em có chịu lời,…Ngậm cười cửu nguyên hãy còn thơm lây.”
Nhan đề đoạn trích là “Trao duyên” nhưng trớ trêu thay đây không phải là cảnh trao duyên thơ mộng của những đôi nam nữ mà ta thường gặp trong ca dao xưa. Trao duyên ở đây là gửi gắm tình cảm của mình cho người khác, nhờ người khác chắp nối mối tình dở dang của mình. Thúy Kiều nghĩ tới Kim Trọng, nghĩ tới việc mình đã không giữ trọn lời đính ước với người yêu, băn khoăn thức trắng đêm nghĩ cách trả nghĩa cho chàng, cuối cùng đành nhờ cậy em là Thúy Vân kết duyên với Kim Trọng.
Cảm nhận của em về 12 câu thơ đầu trong đoạn trích Trao duyên có dàn ý
Mở đầu đoạn thơ là lời thỉnh cầu thật tâm tha thiết của Kiều:
Nguyễn Du là một bậc thầy trong việc sử dụng tiếng nói, điều đó có thể dễ dàng thấy được qua hai câu thơ trên. “Cậy” và “nhờ” đều tức là nhờ vả, xin sự trợ giúp của một người nào đó, nhưng thay vì sử dụng từ “nhờ”, Nguyễn Du đã khéo léo chọn lựa từ “cậy”, bởi vì từ “cậy” này tức là nhờ với tất cả sự hy vọng và tin tưởng, nét nghĩa này từ “nhờ” không thể hiện được. Cũng tương tự, thay vì từ “nhận”, tác giả lại sử dụng từ “chịu” bởi vì khác với từ “nhận”, từ “chịu” không chỉ thể hiện sự đồng ý, nhận lời mà còn kèm theo ý bắt buộc, khiến cho người được nhờ vả khó nói lời từ chối. Cách tác giả sử dụng từ rất chuẩn xác, bởi lẽ đây là chuyện rất quan trọng đối với Kiều, nàng hy vọng Thúy Vân đồng ý, nên lời van nài cũng có chút ép buộc. Tuy Kiều cũng hiểu việc nhờ Thúy Vân kết duyên với Kim Trọng là hết sức vô lí, nhưng nàng vẫn quyết tâm muốn trả nghĩa cho người yêu, bỏ qua lẽ thường, nàng “lạy” và “thưa” đối với em mình. Kiều sử dụng chính lễ thức lạy trước thưa sau, thay bậc đổi ngôi này để ràng buộc Vân. Trong tình thế vừa tình vừa lễ tương tự, Vân sao có thể không nhận lời?
Lạy xong, Kiều mở lời giải bày hoàn cảnh của mình với em, nói ra ý định muốn em kết duyên với Kim Trọng:
“Giữa đường đứt gánh tương tư,Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em.”
Thành ngữ “đứt gánh tương tư” có ý chỉ tình yêu dang dở. Tình cảm của Kiều với Kim Trọng chưa kịp tới hồi viên mãn thì sóng gió đã ập tới, đành phải dở dang, Kiều thống khổ biết mấy, nhưng đành ngậm ngùi trao lại cho em. Nàng sử dụng điển tích về “keo loan” để thể hiện ý định muốn Thúy Vân kết duyên với Kim Trọng. Không những thế, nàng cũng đãi đằng sự ray rứt đối với em, đem mối tình sâu đậm của nàng biến thành một mối “tơ thừa” uỷ thác cho Thúy Vân, “mặc” cho Thúy Vân định liệu.
Trao duyên cho em nhưng nào đã dễ trút đi gánh nặng? Bao nhiêu kỉ niệm ngày xưa của mối tình đầu, kỉ niệm đẹp đẽ của một thời ồ ạt trở về khiến nàng đớn đau khôn nguôi, nàng không dằn được lòng mình, tâm sự với em:
“Kể từ khi gặp chàng Kim,Khi ngày quạt ước, khi đêm chén thề.”
Từ “khi” được lặp lại ba lần gợi cho người đọc nghĩ tới tình cảm sâu nặng giữa Kiều với chàng Kim, nhớ tới những kỉ niệm đẹp của hai người. Với nghệ thuật liệt kê “ngày quạt ước”, “đêm chén thề” những kỉ niệm đẹp đẽ ấy trở nên sống động hơn trong lòng Kiều. Những kí ức ấy vốn rất ngọt ngào, giờ đây khi nhớ tới lại trở thành một nỗi đau không thể nào nguôi trong lòng nàng, đặc biệt là khi nghĩ tới nguyên nhân của nỗi đau này:
“Sự đâu sóng gió bất kì,Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai.”
“Sóng gió bất kì” là khi Kim Trọng phải về quê chịu tang chú, gia đình Kiều lại bị mắc oan, cha và em Kiều bị bắt, cách duy nhất để cứu họ là nàng phải bán mình, đồng nghĩa với việc nàng phải làm trái với lời hứa ước trước kia với người yêu. Hoàn cảnh trái ngang quá, giữa hai lẽ “hiếu” và “tình”, Kiều chỉ có thể chọn lựa một. Nàng dằn vặt nội tâm, day dứt đớn đau, cuối cùng đành hi sinh tình yêu của mình để làm tròn chữ hiếu. Nàng tỏ nỗi lòng với Vân, sử dụng nỗi đau của mình để thuyết phục Vân, hy vọng em mình có thể thấu hiểu cho và chấp nhận yêu cầu của mình.
Đã tỏ bày nỗi lòng nhưng vẫn sợ Vân không đồng ý, Kiều lại sử dụng lí lẽ để thuyết phục em:
“Ngày xuân em hãy còn dài,Xót tình máu mủ thay lời nước non.Chị dù thịt nát xương mòn,Ngậm cười cửu nguyên hãy còn thơm lây.”
Để thuyết phục em, Kiều không tiếc viện tới tình máu mủ, cùng với cả cái chết. những thành ngữ “tình máu mủ”, “lời nước non”, “thịt nát xương mòn” , “ngậm cười cửu nguyên” được sử dụng tới trong bốn câu thơ trên thể hiện sự quyết tâm thuyết phục em cho bằng được của Kiều. Đối với nàng, việc trả nghĩa cho Kim Trọng còn quan trọng hơn cả mạng sống, chỉ cần Vân kết duyên với Kim Trọng, cho dù có chết đi thì Kiều cũng thấy được yên ủi, toại nguyện. Chính cách viện tới tình máu mủ và cái chết ấy đã khiến cho Vân không thể nào từ chối lời khẩn cầu của nàng.
Với thể thơ lục bát được sử dụng một cách nhuần nhuyễn, đầy sáng tạo phối hợp với nhiều giải pháp tu từ, sử dụng sáng tạo thành ngữ dân gian và phối hợp tài tình tiếng nói bác bỏ học với ngôn ngư bình dân , Nguyễn Du đã khắc họa rõ nét tâm trạng dằn vặt, đớn đau khi phải hi sinh chữ tình để làm tròn chữ hiếu của Kiều, khiến hình tượng của nàng trở nên đẹp đẽ hơn trong lòng người đọc. Đồng thời, qua tác phẩm ta còn có thể thấy được sự yêu thương, thông cảm sâu sắc của Nguyễn Du dành cho nhân vật của mình.
Thông qua việc thể hiện nỗi đau của Kiều khi phải trao duyên tình dang dở của mình cho em, “Trao duyên” mang tới độc giả cái nhìn trung thực về thời đại của tác giả, một thời đại mà con người bị đồng tiền làm băng hoại đạo đức, bị chính đồng tiền thúc ép tới đường cùng, không còn lối thoát. Chính trị giá nhân đạo và hiện thực sâu sắc ấy mà đoạn trích, cũng như “Truyện Kiều” đã để lại trong lòng nhiều thế hệ độc giả ấn tượng sâu sắc.
Bản quyền bài viết thuộc trường THPT thành Phố Sóc Trăng. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận!