Đề bài: Nêu cảm nhận về sự kết hợp giữa tình cảm thiết tha và suy nghĩ sâu sắc của người trí thức về đất nước qua đoạn thơ: “Ta lớn lên, Tổ quốc đã có… Một ngày hai hạt gạo xay ra, Tổ quốc giã cối xay, giã, sàng từ ngày ấy”
Dàn ý, bài văn mẫu viết cảm nghĩ về sự kết hợp giữa tình cảm thiết tha và suy nghĩ sâu sắc của người trí thức về đất nước
Phân công:
Trên diễn đàn văn học Việt Nam, Nguyễn Khoa Điềm được biết đến là nhà thơ tiêu biểu trong thế hệ nhà thơ trẻ thời kỳ kháng chiến chống Mỹ với phong cách thơ trữ tình. Sự hòa quyện đó đã được thể hiện rõ nét qua đoạn trích “Đất nước” (trích từ sử thi “Mặt đường và khát vọng”). Qua chín câu thơ đầu ta thấy được sự kết hợp giữa cảm xúc thiết tha và suy tư sâu sắc về cội nguồn dân tộc trong cách cảm nhận độc đáo của tác giả:
“Khi tôi lớn lên, đất nước đã có rồi, đất nước ở “ngày xửa ngày xưa”, mẹ tôi thường kể rằng đất nước bắt đầu từ miếng trầu, bà ăn miếng trầu, đất nước lớn lên khi chúng ta người đã biết trồng tre đánh giặc Thương nhau gừng cay muối hạt Hạt gạo phải xay, giã, giần, sàng, sàng Cái kèo, cột thành tên nước, ngày tháng từ ngày đó.
Tác giả Nguyễn Khoa Điềm đã trả lời câu hỏi: “dân tộc ra đời từ bao giờ” bằng cách dẫn dắt người đọc vào thế giới của những hình tượng thơ quen thuộc thấm đẫm chất dân gian. Những luận giải triết lý về cội nguồn dân tộc được thể hiện qua những câu thơ giàu cảm xúc, tha thiết, trữ tình nhưng cũng rất sâu sắc. Trước hết, hình ảnh Tổ quốc được gợi lên từ những gì thân thuộc nhất trong không gian tuổi thơ của mỗi người: “Đất nước trong “ngày xửa ngày xưa” mẹ vẫn thường kể”. Đoạn thơ gợi lên sự dịu dàng, bình yên, ngọt ngào của tình mẫu tử qua cảnh người mẹ địu chiếc nôi với lời ru và câu chuyện cổ tích kì diệu đã tưới mát, nuôi dưỡng tâm hồn mỗi con người. Tính toàn cầu đó càng được khắc họa rõ nét hơn qua “miếng trầu bà ăn”. Chất liệu văn học dân gian đã được tác giả sử dụng một cách tài tình và sáng tạo, gợi lên câu chuyện Trầu cau quen thuộc và thói quen dùng miếng trầu làm “đầu câu chuyện”. Suy tư sâu sắc về dân tộc đã gắn liền, hòa quyện với niềm tự hào trong không gian văn hóa truyền thống ở bình diện đồng bộ và chiều dài, bề dày lịch sử ở bình diện thời gian.
Suy ngẫm triết học còn được gợi lên từ truyền thống đấu tranh chống giặc ngoại xâm của dân tộc: “Dân tộc ta lớn lên khi dân tộc ta biết trồng tre đánh giặc”. Hình ảnh chàng trai Phù Đổng Thiên Vương nhổ bụi tre bên đường làm vũ khí đánh giặc qua truyện “Thánh Gióng” một lần nữa khẳng định những suy tư của ông về cội nguồn dân tộc vừa triết lý vừa thiết tha. cảm xúc.
Đất nước còn được tái hiện qua một không gian văn hóa quen thuộc với những phong tục tập quán: “Tóc mẹ vén sau đầu/ Cha mẹ thương nhau muối gừng cay”. Hình ảnh người mẹ một lần nữa hiện lên tô đậm truyền thống lịch sử trân quý bản sắc dân tộc và lối sống trung hậu, thủy chung của người Việt Nam. Tính dân tộc còn được tái hiện qua niềm tự hào về nền văn minh lúa nước của dân tộc: “Gạo phải xay, giã, sàng, sảy” qua quá trình lao động cần cù và bàn tay tỉ mỉ của dân tộc. nông dân. Cuối cùng, tác giả Nguyễn Khoa Điềm đã khái quát được một chân lý “đất nước có từ ngày ấy”. Những lí giải sâu sắc, đáng suy ngẫm về triết lý “ngày ấy” – ngày dựng nước đã được tác giả thể hiện bằng những cảm xúc nồng nàn, sâu sắc qua những phong tục, tập quán ăn sâu vào bản sắc văn hóa. tính dân tộc cũng như chiều sâu lịch sử.
Khái niệm cội nguồn và sự hình thành dân tộc đã được lý giải thông qua những biểu hiện cụ thể, sinh động về phong tục, tập quán, truyền thống văn hóa, lịch sử. Tác giả Nguyễn Khoa Điềm đã vận dụng nhuần nhuyễn, linh hoạt các giải pháp nghệ thuật, đặc biệt là sự sáng tạo trong việc sử dụng chất liệu văn học dân gian, nhịp điệu uyển chuyển qua thể thơ tự do để làm suy nghĩ, thấu hiểu về cội nguồn dân tộc – một vấn đề triết lý vốn có nay hiện lên với chất trữ tình thiết tha, sâu lắng. những cảm xúc.
Tương tự, trong 9 câu đầu của đoạn trích “tổ quốc”, tác giả Nguyễn Khoa Điềm dẫn dắt người đọc đi tìm câu trả lời cho câu hỏi: Tổ quốc ra đời từ bao giờ. Qua những hình ảnh thơ giàu cảm xúc và suy tư sâu sắc, ta thấy rõ nét đặc sắc trong thơ ông. Đó là sự hoà quyện, phối hợp nhuần nhuyễn giữa trữ tình và chính luận.
Bài thơ Tổ quốc của Nguyễn Khoa Điềm là thể thơ thường xuất hiện trong các kì thi quan trọng như thi cuối kì, thi tốt nghiệp THPT. Để củng cố kiến thức về tác phẩm này, các em có thể tìm hiểu thêm những bài văn mẫu khác như: Cảm nghĩ về bài thơ quốc ngữ, làm sáng tỏ nhận định: Chất liệu văn học dân gian trong bài thơ quốc ngữ. được sử dụng vừa quen vừa mới, tìm hiểu hình tượng Tổ quốc dưới góc độ địa lý – lãnh thổ trong đoạn trích Đất nước, tìm hiểu phong cách trữ tình triết lí của Nguyễn Khoa Điềm trong tác phẩm Đất nước, tìm hiểu và chứng minh Nguyễn Khoa Điềm đã sử dụng một thể loại ca dao thần thoại thể hiện tư tưởng dân tộc của nhân dân,…
Bản quyền bài viết thuộc về trường THPT Lê Hồng Phong. Mọi sao chép đều là gian lận!
Nguồn chia sẻ: https://c3lehongphonghp.edu.vn
Cảm nhận về sự kết hợp giữa tình cảm thiết tha và suy tư sâu sắc của người trí thức về đất nước qua bài thơ…