Hóa học 9 bài 30: Silic – Công nghiệp silicat được các giáo viên tại Cmm.edu.vn biên soạn, hi vọng sẽ cung cấp những tài liệu hữu ích giúp các em học sinh nắm vững kiến thức bài học và đạt kết quả tốt trong các bài thi, bài tập. xét trên lớp.
Tóm tắt lý thuyết Hóa học 9 bài 30
I. SILIC
Kí hiệu hóa học: Si; Khối lượng nguyên tử: 28
1. Trạng thái tự nhiên
Silic là nguyên tố dồi dào thứ hai trong tự nhiên, sau ôxy, chiếm 1/4 khối lượng vỏ Trái đất.
Silic không tồn tại trong tự nhiên dưới dạng đơn chất mà chỉ tồn tại dưới dạng hợp chất. Các hợp chất của silic tồn tại nhiều là cát trắng, đất sét (cao lanh).
2. Thuộc tính
Silic là chất rắn, màu xám, khó nóng chảy, có ánh kim loại, dẫn điện kém. Tinh thể silic tinh khiết là chất bán dẫn.
Silic là phi kim có tính hóa học yếu hơn cacbon và clo. Ở nhiệt độ cao, silic phản ứng với oxi tạo thành silic dioxit
Phương trình hóa học:
Silic được dùng làm vật liệu bán dẫn trong kỹ thuật điện tử và được dùng để chế tạo pin mặt trời.
II. SILIC Dioxit (công thức hóa học: SiO2)
SiO2 là một oxit axit. Ở nhiệt độ cao phản ứng với kiềm và oxit bazơ tan tạo thành muối silicat.
Ví dụ:
Silicon dioxide không phản ứng với nước
III. GIỚI THIỆU CÔNG NGHIỆP SILICATE
Ngành công nghiệp silicat bao gồm sản xuất gốm sứ, thủy tinh và xi măng từ các hợp chất tự nhiên của Si và các hóa chất khác.
1. Sản xuất đồ gốm sứ
Đồ gốm bao gồm: gạch ngói, gạch chịu lửa và sành, sứ.
a) Nguyên liệu chính: Đất sét, thạch anh, fenspat (khoáng sản).
b) giai đoạn chính
– Nhào đất sét + thạch anh + fenspat để tạo thành khối dẻo định hình và sấy khô.
– Làm nóng các vật trong lò ở nhiệt độ cao.
c) Cơ sở sản xuất: Ở nước ta có nhiều cơ sở sản xuất gốm sứ như: Bát Tràng – Hà Nội, công ty sứ Hải Dương, Đồng Nai…
2. Sản xuất xi măng
a) Vật liệu chính: Đất sét, đá vôi, cát…
b) giai đoạn chính
– Nghiền hỗn hợp đá vôi và đất sét rồi trộn với cát và nước ở dạng sệt
– Nung hỗn hợp trên lò quay (hoặc lò đứng) ở 1400-1500°C được clinker rắn
– Nghiền nguội clinker với phụ gia gốc xi măng
Sơ đồ lò quay sản xuất clinker
c) Cơ sở sản xuất: Nước ta có nhà máy xi măng Hà Tiên, Hải Phòng, Bỉm Sơn…
3. Sản xuất thủy tinh
a) Vật liệu: Cát thạch anh (cát trắng), xút, đá vôi theo tỷ lệ thích hợp.
b) giai đoạn chính
– Trộn đều các nguyên liệu với nhau theo tỷ lệ thích hợp
– Nung hỗn hợp trong lò nung ở nhiệt độ khoảng 900°C được làm bằng thủy tinh
– Làm nguội từ từ để thủy tinh dẻo
– Ép, thổi kính dẻo vào vật thể
phương trình hóa học:
c) Cơ sở sản xuất: Nước ta có nhiều nhà máy sản xuất kính ở Hải Phòng, Hà Nội, Bắc Ninh…
Giải bài tập SGK Hóa học 9 bài 30
Bài 1 (trang 95 SGK Hóa học 9)
Nêu đặc điểm của nguyên tố silic về trạng thái tự nhiên, tính chất và ứng dụng.
Câu trả lời:
1. Trạng thái tự nhiên:
Silicon là nguyên tố phổ biến thứ hai trong tự nhiên, sau oxy. Silic chiếm ¼ vỏ trái đất.
Trong tự nhiên, silic không tồn tại dưới dạng đơn chất mà chỉ tồn tại dưới dạng hợp chất. Các hợp chất tồn tại nhiều là thạch anh, cát trắng và đất sét (cao lanh).
2. Thuộc tính:
a) Tính chất vật lý: Silic là chất rắn, màu xám, khó chảy, có ánh kim, dẫn điện kém. Silic là một chất bán dẫn.
b) Tính chất hoá học: Phản ứng với oxi (ở nhiệt độ cao):
Si + O2 → SiO2.
3. Ứng dụng: Silic được dùng trong kỹ thuật vô tuyến điện, sản xuất pin mặt trời, chế tạo linh kiện điện tử…
Bài 2 (trang 95 SGK Hóa học 9)
Nêu ngắn gọn các công đoạn chính sản xuất đồ gốm.
Câu trả lời:
những giai đoạn chính:
– Nhào đất sét, thạch anh và fenspat với nước thành bột mịn, sau đó tạo hình và sấy khô thành đồ vật.
– Làm nóng các vật trong lò đến nhiệt độ thích hợp.
Bài 3 (trang 95 SGK Hóa học 9)
Thành phần chính của xi măng là gì? Nêu nguyên liệu chính và mô tả ngắn gọn các công đoạn sản xuất xi măng.
Câu trả lời:
a) Thành phần của xi măng là canxi silicat và canxi aluminat.
b) Vật liệu chính: Đất sét, đá vôi, cát…
Các công đoạn chính trong sản xuất xi măng:
– Nghiền đá vôi, đất sét và quặng sắt và trộn với nước để tạo thành bùn.
– Nung hỗn hợp đất sét, đá vôi và quặng sắt trong lò quay hoặc lò đứng ở nhiệt độ khoảng 1400 – 1500oC thu được clanhke rắn.
– Nghiền nguội clanhke với thạch cao thành bột nhỏ nhất là xi măng.
Bài 4 (trang 95 SGK Hóa học 9)
Thủy tinh được sản xuất như thế nào? Viết các phương trình phản ứng hóa học xảy ra trong quá trình nung chảy thủy tinh.
Câu trả lời:
Sản xuất thủy tinh:
– Trộn cát, đá vôi, xút theo tỷ lệ thích hợp.
– Nung hỗn hợp trong lò nung ở nhiệt độ khoảng 900oC
– Làm nguội từ từ, kính cường lực được ép và thổi vào vật thể.
PTTH:
CaCO3 
CaO + CO2↑
CaO + SiO2 CaSiO3
Na2CO3 + SiO2 Na2SiO3 + CO2.
Thành phần chính của thủy tinh thường là Na2SiO3 và CaSiO3.
Trắc nghiệm Hóa học 9 bài 30 (Có đáp án)
Câu 1: Phát biểu nào sau đây không đúng về Silic?
A. Silic là nguyên tố có nhiều thứ hai trong tự nhiên, sau oxi.
B. Silic chiếm ¼ khối lượng vỏ Trái Đất.
C. Trong tự nhiên Silic tồn tại cả ở dạng đơn chất và ở dạng hợp chất.
D. Một số hợp chất của silic: cát trắng, đất sét (cao lanh).
Câu trả lời
Trả lời: DỄ DÀNG
Silic không tồn tại trong tự nhiên dưới dạng đơn chất mà chỉ tồn tại dưới dạng hợp chất.
Câu 2: Khi cho nước tác dụng với oxit axit, chất nào sau đây không tạo ra axit?
A. CO2.
B.SO2.
C.SiO2.
D. N2O5.
Câu trả lời
Trả lời: C
SiO2 không phản ứng với nước.
Câu 3: Phát biểu nào sau đây về tính chất của silic là sai?
A. Silic là phi kim có tính hoá học yếu hơn cacbon và clo.
B. Ở nhiệt độ cao, silic tác dụng với oxi tạo thành silic đioxit
C. Silic là chất rắn, màu xám.
D. Silic dẫn điện tốt nên có thể dùng làm pin mặt trời.
Câu trả lời
Trả lời: DỄ DÀNG
Silicon là chất dẫn điện kém. Tinh thể silic nguyên chất là chất bán dẫn nên silic được dùng làm vật liệu bán dẫn trong kỹ thuật điện tử và chế tạo pin mặt trời.
Câu 4: SiO2 là nguyên liệu quan trọng để sản xuất
A. đồ thủy tinh, đồ gốm sứ.
B. thạch cao.
C. phân hóa học.
D. chất dẻo.
Câu trả lời
Trả lời: a.
SiO2 là nguyên liệu quan trọng để sản xuất thủy tinh, gốm sứ, v.v.
Câu 5: Nung m gam Silic trong oxi dư thu được 5,34g silic đioxit. giá trị của m
A. 1,869 gam.
B. 2,492 gam.
C. 3,738 gam.
D. 1,246 gam.
Câu trả lời
Đáp án: BỎ
Câu 6: Công nghiệp silicat gồm
A. Sản xuất đồ gốm sứ, thủy tinh.
B. sản xuất xi măng.
C. sản xuất silic.
D. sản xuất đồ gỗ, thủy tinh, xi măng.
Câu trả lời
Trả lời: DỄ DÀNG
Câu 7: Một loại thủy tinh chịu lực có thành phần các oxit sau đây theo thành phần: 13% Na2O; 11,7% CaO và 75,3% SiO2. Công thức biểu diễn của loại kính này là
A. Na2O.CaO.6SiO2.
B. Na2O.CaO.3SiO2.
C. Na2O.2CaO.6SiO2.
D. Na2O.2CaO.3SiO2
Câu trả lời
Trả lời: A
Vậy công thức của loại thủy tinh này: Na2O.CaO. 6SiO2
Câu 8: Để khắc được chữ, hình lên kính người ta dùng dung dịch nào sau đây?
A. Dung dịch HCl.
B. dung dịch HBr.
C. dung dịch HI.
D. dung dịch HF.
Câu trả lời
Trả lời: DỄ DÀNG
SiO2 tan được trong HF, dựa vào tính chất này người ta dùng dung dịch HF để khắc chữ, hình lên thủy tinh.
Câu 9: Phản ứng hóa học nào sau đây không đúng?
Câu trả lời
Trả lời: DỄ DÀNG
SiO2 không phản ứng với nước.
Câu 10: Để hòa tan hoàn toàn 2,4 gam SiO2 cần dùng vừa đủ m gam dd HF 25%, sau phản ứng thu được dd X. Giá trị của m là.
A. 12,8.
B. 6,4.
C. 3.2.
D. 2,56.
Câu trả lời
Trả lời: A
*********************
Trên đây là nội dung Giáo án Hóa học 9 bài 30: Silic – Công nghiệp silicat do các giáo viên của Cmm.edu.vn soạn bao gồm lý thuyết, bài giải và câu hỏi trắc nghiệm có đầy đủ đáp án. Hi vọng các em sẽ nắm vững kiến thức về ngành Silicon – Silicat. Chúc các em học tập tốt và luôn đạt điểm cao trong các bài kiểm tra trên lớp.
Biên tập: Trương Cmm.edu.vn
Chuyên mục: Hóa Học 9
Bản quyền bài viết thuộc về trường THPT TP Sóc Trăng. Mọi sao chép đều là gian lận!
Nguồn chia sẻ: Trường Cmm.edu.vn (thptsoctrang.edu.vn)