Đề bài: Phân tích nghệ thuật trào phúng qua đoạn trích “Hạnh phúc của một tang gia” của Vũ Trọng Phụng.
Vũ Trọng Phụng không chỉ được mệnh danh là “ông vua báo Bắc” mà còn được biết đến là một nhà tiểu thuyết hiện thực lớn. Tuy thời gian cầm bút ngắn ngủi nhưng ông đã để lại cho nền văn học Việt Nam hiện đại những tác phẩm xuất sắc: Giông tố, Số đỏ, Nghệ thuật bắt Tây,… Các tác phẩm của ông thường đi sâu phân tích, khám phá. phá bỏ những mâu thuẫn trong cuộc sống, phê phán lối sống giả dối của xã hội thượng lưu đương thời thông qua nghệ thuật trào phúng đặc sắc. Tất cả những đặc điểm đó được thể hiện trong đoạn trích: Hạnh phúc của một gia đình trong tiểu thuyết Số đỏ.
Trước hết chúng ta cần hiểu trào phúng là gì? Nghệ thuật trào phúng là nghệ thuật tạo mâu thuẫn, tạo tiếng cười đả kích, châm biếm sâu sắc những hiện tượng đáng cười trong xã hội, từ đó tạo ra tiếng cười phê phán, lên cao. phán xét xã hội.
Trước hết, nghệ thuật trào phúng thể hiện ở mâu thuẫn trào phúng. Sự mâu thuẫn này đã bộc lộ ngay từ nhan đề tác phẩm. Hạnh phúc là khái niệm chỉ trạng thái tâm lý sung sướng, vui sướng khi đạt được một điều gì đó. Và tang gia vốn dĩ đã là nỗi buồn, nỗi đau cho những người thân trong gia đình cũng như những người xung quanh. Trong trường hợp này, tang tóc trở thành niềm vui và hạnh phúc cho mọi người.
Cả gia đình cụ Hồng đều cho rằng cuộc sống của cụ cố không bình thường, vì cụ đã sống quá lâu, số tài sản mà họ hằng mong ước vẫn chưa nhận được. Vì vậy, việc Xuân Tóc Đỏ làm ông cố tức giận đã làm hài lòng tất cả các thành viên trong gia đình, từ đây khối tài sản khổng lồ mà họ ngóng trông bấy lâu nay sẽ được chia đôi. Trong niềm vui chung khi nhận được gia tài, mỗi người đều có niềm vui riêng, niềm vui của họ thật là muôn màu, muôn vẻ. Ông cố Hồng vốn tham danh lợi, thích thể hiện nên đây là cơ hội để ông mặc bộ đồ ngủ bám vào chân để mọi người khen: “ôi con trai tôi già thật rồi”, để mọi người xem. phước lành mà người chết được hưởng. Vợ chồng Văn Minh và TYPN rất vui khi có thể biến đám tang thành sàn diễn thời trang, quảng bá những mẫu quần áo mới nhất của mình. Và ông Phan bị cắm sừng đã nhận ra giá trị to lớn của cặp sừng trên đầu mình, chính vì cặp sừng đó mà ông đã nhận được thêm vài nghìn đồng thừa kế đền bù danh dự. Cô Tuyết ngây thơ ăn mặc hở hang, “ngây thơ” để chứng tỏ mình còn trong trắng. Còn anh Tư Tấn thì sẽ được đưa máy quay vào thực hiện. Không những thế, những người ngoài gia đình cũng tìm được hạnh phúc cho mình: Min Don Min Toa đang thất nghiệp bỗng có việc làm; Bạn bè của cụ cố được dịp khoe bộ ngực đầy huân chương,… Ngoài ra, mâu thuẫn trào phúng còn phải kể đến Xuân Tóc Đỏ: chính anh là người đã gây ra cái chết cho cụ cố, là một thành công, sự vắng mặt của ông cố. Xuân khiến mọi người lo lắng: “Không có giám đốc báo Xuân thì thiếu gì, bác sĩ chân chính toàn thất bại”. Như vậy, một gia đình tự cho mình là văn minh, một xã hội tây hóa nhưng toàn bất hiếu, độc ác thì đó là một xã hội lố bịch, không có chút nhân tính.
Không chỉ vậy, để làm nổi bật hoàn cảnh trớ trêu trong đoạn trích, Vũ Trọng Phụng đã lựa chọn những chi tiết đắt giá, ấn tượng. Đó là cảnh một đám tang vui vẻ, ồn ào như đám tiệc. Đám tang đó là một sự kết hợp lố bịch, Tây – Tàu – Ta lẫn lộn, người đi trong đám rước chẳng buồn chút nào, chẳng đoái hoài gì đến người chết. Có người kể chuyện chồng con, hàng xóm láng giềng, có người tranh thủ dịp nói chuyện với nhau v.v… “vượt rào” tiếp câu chuyện của mình. Điệp ngữ “đám đông cứ thế” lặp đi lặp lại nhiều lần cho thấy sự giả tạo, chậm lại không phải là lưu luyến, thương tiếc mà là cố phô trương sự giàu sang, hào nhoáng của gia đình, của đám tang.
Quay cận cảnh, Vũ Trọng Phụng chĩa bút vào Từ Tấn đang hò hét, la ó mọi người đứng vào vị trí đẹp nhất để ông chụp ảnh, có người phải chống gậy, có người phải cúi đầu, một số người đã phải lau nước mắt. … ; bà Văn Minh sốt ruột… cụ cố Hồng khóc ngất đi; Trong khi ông Phan mọc sừng vừa khóc vừa đau, ông vẫn tranh thủ tạo cơ hội mua bán đổi chác chóng vánh với Xuân Tốc, tờ năm đô được gấp làm bốn, dúi nhanh vào tay Xuân Tốc. Đỏ cùng với đó là hy vọng sẽ có cơ hội hợp tác trong những lần khác hiệu quả hơn. Họ thực sự là những diễn viên tuyệt vời.
Ngoài ra, còn phải kể đến ngôn ngữ trào phúng, cường điệu bậc thầy. Vũ Trọng Phụng rất tinh tế khi sử dụng những từ ngữ hài hước, từ cách đặt tên sự vật: heo quay, quay tít, mút mát,… đến đặt tên nhân vật: TYPN, Min De, Min Toa, ông Phan mọc sừng, nhà sư Tăng Phù… đều thể hiện tài năng của mình. thái độ châm biếm một cách tế nhị. Ảnh so sánh hài hước: Công an không được nộp phạt buồn như dân buôn vỡ nợ; Từ chối khám chữa bệnh như những bác sĩ nổi tiếng đầy tự trọng… diễn tả chính xác bản chất của nhân vật và sự băng hoại của xã hội. Hình ảnh đầy tính trào phúng: “Tuyết đi mời khách rất vội, trên mặt thoáng một nét buồn lãng mạn, rất hợp mốt trong gia đình”,… Giọng văn đầy vẻ mỉa mai: Đám tang gì mà to thế ; Cái chết ấy khiến bao người rất hả hê… Tất cả những yếu tố nghệ thuật đó đã tạo nên giá trị trào phúng đặc sắc và sâu sắc, tố cáo, vạch trần sự giả dối, tự mãn của nhân cách bọn nhà giàu. có mặt trong xã hội đương thời.
Với lối viết trào phúng độc đáo, giọng điệu châm biếm, châm biếm sâu cay, Vũ Trọng Phụng đã cực kỳ thành công trong việc vạch trần bộ mặt của một xã hội giả dối, bất nhân. Tiếng cười vừa hóm hỉnh vừa đanh thép, qua đó thể hiện sự khinh miệt, khinh bỉ đối với xã hội Tây hóa lố bịch và tầng lớp thành thị lố bịch đương thời.
Xem thêm các bài văn mẫu về phân tích và lập dàn ý tác phẩm lớp 11:
niềm hạnh phúc
Các bộ đề lớp 11 khác