Vật Lý 9 bài 22: Thế nào là tác dụng từ của dòng điện, Lực từ và Từ trường?. Ở lớp 7 các em đã biết cuộn dây mang dòng điện có tác dụng từ, còn nếu dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hoặc dây dẫn có hình dạng gì thì có tác dụng từ không?
Để trả lời câu hỏi đó, trong bài viết này chúng ta cùng tìm hiểu về tác dụng từ của dòng điện, lực từ là gì, từ trường là gì, được phát biểu như thế nào? Làm thế nào để nhận biết trong không gian có từ trường?
I. Lực từ là gì?
– Dòng điện chạy qua một dây dẫn thẳng hoặc một dây dẫn có hình dạng bất kỳ đều gây ra một lực (gọi là lực từ) tác dụng lên kim nam châm đặt trong nó. Ta nói dòng điện có tác dụng từ.
II. từ tính
1. Từ trường là gì?
– Khoảng không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó, ta nói trong không gian đó có từ trường.
– Tại mỗi vị trí nhất định trong từ trường của thanh nam châm hoặc của dòng điện, kim nam châm đều chỉ một chiều nhất định.
2. Cách nhận biết từ trường
– Con người không thể trực tiếp nhận biết từ trường bằng giác quan mà phải bằng dụng cụ đặc biệt: dùng nam châm thử
– Nơi nào trong không gian có lực từ tác dụng lên kim nam châm thì nơi đó có Từ trường.
III. Bài tập về tác dụng từ của dòng điện và từ trường
* Câu C1 trang 61 SGK Vật Lý 9: Đóng công tắc K trong thí nghiệm ở hình 22.1 SGK (hình dưới). Quan sát và cho biết hiện tượng xảy ra với kim nam châm. Khi cân bằng, kim nam châm có còn song song với dây dẫn không?
° Lời giải câu C1 trang 61 SGK Vật Lý 9:
– Kim nam châm sẽ bị lệch khỏi hướng Nam – Bắc. Khi đã cân bằng, kim nam châm không còn song song với dây dẫn.
* Câu C2 trang 61 SGK Vật Lý 9: Hiện tượng gì xảy ra đối với kim nam châm trong thí nghiệm của bài?
° Lời giải câu C2 trang 61 SGK Vật Lý 9:
– Kim nam châm sẽ bị lệch khỏi hướng Nam – Bắc.
* Câu C3 trang 61 SGK Vật Lý 9: Tại mỗi vị trí, sau khi nam châm đã đứng yên, quay cho nó lệch khỏi hướng xác định thì buông tay. Nhận xét về chiều chuyển động của kim nam châm sau khi nó quay trở lại vị trí cân bằng.
° Lời giải câu C3 trang 61 SGK Vật Lý 9:
– Kim nam châm luôn chỉ theo một hướng nhất định.
* Câu C4 trang 62 SGK Vật Lý 9: Nếu có nam châm thì làm thế nào để nhận biết trong dây dẫn AB có dòng điện hay không?
° Lời giải câu C4 trang 62 SGK Vật Lý 9:
– Đặt kim nam châm theo chiều của dây dẫn AB. Nếu đặt kim nam châm lệch với hướng Nam – Bắc thì trong dây dẫn AB sẽ có dòng điện chạy qua.
* Câu C5 trang 62 SGK Vật Lý 9: Em đã làm thí nghiệm gì với nam châm để chứng tỏ xung quanh Trái Đất có từ trường?
° Lời giải câu C5 trang 62 SGK Vật Lý 9:
– thí nghiệm đặt kim nam châm ở trạng thái tự do, khi đứng yên kim nam châm luôn chỉ hướng Nam – Bắc. Xoay kim nam châm một góc bất kỳ, khi cân bằng, nam châm quay về hướng Bắc Nam địa lý. Điều đó chứng tỏ xung quanh Trái đất có từ trường.
* Câu C6 trang 62 SGK Vật Lý 9: Tại một điểm trên bàn làm việc, người ta thử đi thử lại thì thấy kim nam châm nằm dọc theo một phương nhất định, không trùng với phương Nam – Bắc. Từ đó có thể rút ra kết luận gì về không gian xung quanh kim nam châm?
° Lời giải câu C6 trang 62 SGK Vật Lý 9:
– Xung quanh kim nam châm có từ trường khác với từ trường của trái đất.
Hi vọng với bài viết Tác Dụng Từ Của Dòng Điện, Lực Từ Và Từ Trường Là Gì? Trên đây là hữu ích cho bạn. Mọi góp ý và thắc mắc các bạn vui lòng để lại bình luận dưới bài viết để trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong ghi nhận và hỗ trợ, chúc các bạn học tốt.
Bản quyền bài viết thuộc về trường THPT Lê Hồng Phong. Mọi sao chép đều là gian lận!
Nguồn chia sẻ: https://c3lehongphonghp.edu.vn
Vật Lý 9 bài 22: Thế nào là tác dụng từ của dòng điện, Lực từ và Từ trường?